Czym i w co bawiły się dzieci w PRL-u? Jak formy i możliwości zabawy zmieniały się wraz z upływem czasu? A może niektóre z nich wciąż są znane i popularne? Poszukać odpowiedzi na te pytania można na nowej wystawie w Muzeum Nowej Huty. Można tu nie tylko oglądać, czytać, ale też dotykać, bawić się i doświadczać.

Wystawa opowiada o zabawach i rozrywkach dziecięcych w okresie PRL-u w rzeczywistości miejskiej: zarówno o zabawkach i grach (tych popularnych i tych wymarzonych), aktywnościach na świeżym powietrzu, zabawach i grach ruchowych, jak i o czytelnictwie, ofercie kulturalnej dla dzieci czy o rozwoju technologii na przestrzeni dekad (od telewizorów, rzutników, po pierwsze komputery w latach osiemdziesiątych). Pośród kilkuset eksponatów prezentowanych na wystawie można znaleźć klasyki – jak celuloidowe lalki, misie-trociniaki, figurki żołnierzyków, zabawkowe pojazdy, popularne planszówki, wrotki, zośkę, kolejkę elektryczną czy rzutnik Ania – ale też prawdziwe perełki, np. autentyczną lalkę filmową Misia Uszatka, oryginalne folie animacyjne, przedstawiające m.in. Bolka i Lolka oraz Reksia, grafiki Bohdana Butenki (jednego z najczęściej nagradzanych polskich grafików i ilustratorów, autora komiksów i książek), oryginalne plansze komiksowe, m.in. z cykli Kajko i Kokosz oraz Jonka, Jonek i Kleks. Oczywiście nie mogło tu też zabraknąć tytułowego trzepaka (oryginalnego, z epoki!) oraz komputera Atari.

Pracy nad wystawą od samego początku towarzyszyło założenie, że każdy, kto przeżył dzieciństwo w okresie PRL-u jest tu „ekspertem”, a historie poszczególnych osób mogą być bardzo zróżnicowane. Pośród eksponatów znajduje się wiele prywatnych pamiątek, w niektórych przypadkach opatrzonych wspomnieniami właścicieli. Ten zasób jest efektem akcji „Podzielcie się z nami swoim dzieciństwem”, zapraszającej do współtworzenia wystawy i przeprowadzonej przez Muzeum od grudnia 2021 roku do marca 2022 roku. W odpowiedzi Muzeum otrzymało wiadomości od kilkudziesięciu osób, przede wszystkim od mieszkanek i mieszkańców Krakowa (głównie Nowej Huty). Dzięki temu opowieść nabrała wyjątkowego, osobistego charakteru.

Ekspozycja posiada dwie ścieżki zwiedzania – dla dorosłych i dla dzieci. Na ścieżkę dziecięcą składają się przestrzenie interaktywne oraz skierowane specjalnie do dzieci teksty. Przez ścieżkę prowadzą najmłodszych zwiedzających narratorzy – Zosia i Antoś, którzy odbyli podróż w czasie do PRL-u i dzielą się swoimi spostrzeżeniami. Opowieść Zosi i Antosia jest wynikiem współpracy z grupą uczennic i uczniów klas IV i V Szkoły Podstawowej nr 52 w Krakowie, którzy stworzyli teksty przypisane Zosi i Antosiowi i zostali ich lektorami. Wskazali też najciekawsze ze swojej perspektywy eksponaty, które zostały wyróżnione aranżacyjnie.

Ważnym elementem ekspozycji są fotografie, których wybór pozostawił niedosyt, więc zrodził się pomysł pokazania ich w większej liczbie i pierwszoplanowo. Dlatego wystawie towarzyszy wydawnictwo – album Na trzepaku, zawierający fotografie ze zbiorów Muzeum Krakowa autorstwa Henryka Hermanowicza, Roberta Kosieradzkiego i Józefa Lewickiego. Są to zdjęcia obrazujące zabawy i rozrywki dziecięce w PRL-u, wykonane w latach 50., 60. i 70. XX wieku na terenie Krakowa, w tym znaczna część w Nowej Hucie.

Dla dzieci w Krakowie dzisiaj