Henryk Streng/Marek Włodarski i modernizm żydowsko–polski

Wystawa MSN w Warszawie skupia się na twórczości polsko–żydowskiego modernisty Henryka Strenga / Marka Włodarskiego (1898–1960), malarza aktywnego w międzywojennym Lwowie i powojennej Warszawie. Nie jest ona jednak pokazem monograficznym, gdyż Streng / Włodarski to przede wszystkim postać, która rozbija stare sposoby myślenia o sztuce polskiej w XX stuleciu i wspiera dekolonizowanie wiedzy o kulturze w tej części Europy.

Twórca oryginalnego modernizmu i zarazem nieortodoksyjny socrealista. Artysta czerpiący z kultury polsko-żydowskiej i ocalały z Holokaustu, który zdecydował się pozostać przy tożsamości zagładowej. Świadek historii obarczony dehumanizującym doświadczeniem dwóch totalitaryzmów – nazizmu i stalinizmu. Śledząc jego losy i twórczość, ekspozycja daje wgląd w zjawiska artystyczne o fundamentalnym znaczeniu dla Europy Środkowo-Wschodniej przed, w trakcie i po II wojnie światowej.

Zamiast odniesień do awangardy francuskiej, wystawa uwidacznia lokalne adaptacje modernizmu. Zza fasadowego socrealizmu wydobywa szerokie spektrum sztuki zaangażowanej społecznie w postaci faktorealizmu lat 30. oraz nowoczesnej sztuki socjalistycznej z przełomu lat 40. i 50. W miejsce wykluczającej, bo zbyt jednorodnej wizji kultury polskiej, podkreśla złożoną tożsamość, w której mieści się polsko-żydowsko-ukraiński tygiel kulturowy wieloetnicznego Lwowa. Stawia wreszcie w centrum uwagi graniczne doświadczenia wojenne, które odcisnęły się w artefaktach obozowych, obiektach artystycznych oraz ingerencjach w dzieła sztuki.